Çeviri, İngilizce’den Translation, aktarma sözcüğünden gelmektedir. Geçmiş yüzyıllardan günümüze kadar fert ve toplumlar kendi arasında iletişim kurmak için değişik metotlar uygulamışlardır. Bu metotlar daha çok farklı duygu ve düşünceleri ifade eden farklı işaretler şeklindedir. Her birey ya da toplum, aynı duygu ve düşünceleri farklı işaretler ile anlatmaya çalıştığını düşündüğümüzde, son zamanlarda farklı dillerin de aynı kavramları dile getirdiğini görüyoruz. Dolayısıyla çeviri yapmak, dillerin farklılığını ancak mananın bütünlüğünü göz önünde bulundurarak, bir dilden başka bir dile mana aktarımının sağlanması olarak tanımlanabilir. Son zamanlarda bir dilden başka bir dile çevrilme işlemi ister yazılı ister sözlü olsun her iki işi yapan tercüman veya çevirmen olarak adlandırılmaktadır. Ama her ikisi de değişik ortamlarda ve farklı türde işler için çalışmaktadır. Dolayısıyla çeviri ve tercüme arasında da tamamiyle anlam farkı bulunmaktadır.
Tercümeler sanılanın aksine insan gücü, emeği ve beyniyle yapılmaktadır. Bu vaziyet tercümanlık mesleğini kimi meslekler gibi zor ve değerli kılmaktadır. Tercüme bürosundaki tercüman müşteri tarafından bırakılan dokümanları tercüme etmeye başlamadan önce inceler ve okur. Bu metnin bütününe bilhassa de muhtevanına hakim olmak açısından önem arz etmektedir. Hemen peşinden ikinci mertebe olarak spesifik başka bir deyişle metnin konusuna ve türüne has kelimeler saptar. Bunu biz tercümanlar terminoloji çalışması diye adlandırıyoruz. Bu esnada çeşitli kaynaklardan en başta mesleksel sözlüklerden araştırma yapılır.
Tercüme sırasında kullanılacak özel terimler belirlenir. Artık dokümanın tercümesine geçme zamanı gelmiştir. Tercüman okuduğu metni bilgisayarda oluşturduğu dosyada isteyen dile tercüme eder. Tercüme esnasında yalnızca terimlerin doğru kullanılması yeterli değildir. Bu arada kültürel farklılıklarda çeşitli uyarlamalara gidilmesi gerekebilir. Sözgelimi bir toplumda var olmayan bir özelliğin veyahut durumun farklı bir şekilde aktarılması ya da uyarlanması gerekebilir. Tüm bunlar tercümanın işini zorlaştıran hususlardır. Tercüme işleminin bitirmesinin hemen peşinden tercüme kontrol işlemine tabi tutulur. İlk önce tercümeyi gerçekleştiren tercüman kontrol eder. Ardından ikinci bir kişinin tercümeyi kontrol etmesinde fayda vardır. Tercüme bürolarında bu işi genelde editörler üstlenirler. Bu evre çevirinin hatasız teslim edilmesi açısından büyük ehemmiyete sahiptir. Böylelikle olası gramer ve yazım hatalarının önüne geçilmiş olur.
Siyasi, adli, ticari gibi teknik konularda çeviri yapmak için, sadece kaynak ve hedef dili bilmek yetersizdir. Türkçe’de olduğu gibi yabancı dillerde de pek çok tabir, eş manalı kelime ve birbirine yakın kelimeler bulunmaktadır. Bu vaziyet çeviri yapmak için karşınıza çıkacak problemlerden en ufak olanıdır. Bu zorluğun yanında iki ayrı kültür arasındaki farklar ve dillerin kullanıldığı ülkeler arasındaki adli ve yazısal ayrılıklar, çeviri yapacak kişinin sadece dil ile ilgili değil, iki dilin de kullanıldığı bölgeler ile ilgili kültürel, politik ve adli boyutta bilgili olmasını gerektirmektedir
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder